เรียน เพื่อนๆ รป.ม. 3/1
ข้อมูลบทความ เรื่อง แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 1-11 โดย สภาพัฒน์ฯ (NESDB)
รวบรวมโดย คุณวาสฯ ฝ่ายวิชาการ เพื่อเป็นข้อมูลพื้นฐานในด้านต่างๆ คลิกดาวน์โหลดข้อมูลได้ที่นี่
----------
Tai
วันพุธที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2554
สรุป PA615: การนำนโยบายไปปฏิบัติและการประเมินผลนโยบาย
ถึงเพื่อน รป.ม. 3/1 รามฯ หัวหมาก
กรุณาตรวจดูรายชื่อและเลขที่สอบได้โดย คลิ้กที่นี่
และแล้ว ก็จะถึงวันสอบ PA615: การนำนโยบายไปปฏิบัติและการประเมินผลนโยบาย อีกแล้ว (เสาร์ที่ 20 ส.ค. 2554) ที่อาคารสวรรคโลก โดยเลขที่ 1-70 สอบห้อง 401 ส่วนที่เหลือสอบห้อง 603
ดังนั้น เพื่อนๆ ทีมวิชาการที่น่ารักน่าชัง จึงได้ร่วมกันสรุปบทเรียนและทยอยมาให้อ่านกัน ดังนี้ครับ
----------
PA615/715 (อ.วิโรจน์)
PA615/715 (อ.วัลลพ)
PA615/715 (อ.วัลลพ)
PA615/715 อ.ไตรรัตน์
PA615/715 แนวคำถามสอบหลายๆ แบบ
PA615/715 แบบเขียนลายมือ (โดย นก) 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
------
เพิ่มติม
------
PA615/715: Vision
PA615/715: การแปลงยุทธศาสตร์ไปสู่การปฏิบัติ
PA615/715: SWOT Analysis
----------
ข้อมูลเพิ่มเติมอื่นๆ ดูได้ที่เมล์กลาง Yahoo!
user: mpa_ru3
pw: (ไม่บอก อยากรู้ให้เมล์มาถามโดยตรง)
----------
Tai
กรุณาตรวจดูรายชื่อและเลขที่สอบได้โดย คลิ้กที่นี่
และแล้ว ก็จะถึงวันสอบ PA615: การนำนโยบายไปปฏิบัติและการประเมินผลนโยบาย อีกแล้ว (เสาร์ที่ 20 ส.ค. 2554) ที่อาคารสวรรคโลก โดยเลขที่ 1-70 สอบห้อง 401 ส่วนที่เหลือสอบห้อง 603
ดังนั้น เพื่อนๆ ทีมวิชาการที่น่ารักน่าชัง จึงได้ร่วมกันสรุปบทเรียนและทยอยมาให้อ่านกัน ดังนี้ครับ
----------
PA615/715 (อ.วิโรจน์)
PA615/715 (อ.วัลลพ)
PA615/715 (อ.วัลลพ)
PA615/715 อ.ไตรรัตน์
PA615/715 แนวคำถามสอบหลายๆ แบบ
PA615/715 แบบเขียนลายมือ (โดย นก) 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
------
เพิ่มติม
------
PA615/715: Vision
PA615/715: การแปลงยุทธศาสตร์ไปสู่การปฏิบัติ
PA615/715: SWOT Analysis
----------
ข้อมูลเพิ่มเติมอื่นๆ ดูได้ที่เมล์กลาง Yahoo!
user: mpa_ru3
pw: (ไม่บอก อยากรู้ให้เมล์มาถามโดยตรง)
----------
Tai
วันอังคารที่ 2 สิงหาคม พ.ศ. 2554
Photos by Tai : สวิสเซอร์แลนด์ & อิตาลี
เมื่อยล้ากับการเรียนไปพักสมองที่สวิสเซอร์แลนด์กันดีกว่า (6-15 July 2011)
.
.
หรือที่อิตาลีก็ดีเช่นกัน
.
---------------
Tai
.
.
หรือที่อิตาลีก็ดีเช่นกัน
.
---------------
Tai
วันอังคารที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2554
PA611: สรปเนื้อหา การจัดการทรัพยากรมนุษย์ร่วมสมัย
ถึงเพื่อนๆ pa611/711 เชิญทัศนาจรไปกับการสรุปเนื้อหา การจัดการทรัพยากรมนุษย์ร่วมสมัย ในรูปแบบ PDF file กันได้แล้ว ณ บัดนี้ มีทั้งสิ้น 7 ไฟล์ เนื้อหาปนๆ กันไป อ่านแล้วมึนตึบ และงวดนี้ขอโดดสอบไปยุโรปสัก 8 วัน กลับมาค่อยมาขอยาแก้ไอละกัน ขอให้โชคดี (A) กับการสอบทุกๆ คนนะครับ
หมายเหตุ: ข้อมูลจากหลายแหล่ง
------------------------------------
1. PA611/711-1
2. PA611/711-2
3. PA611/711-3
4. PA611/711-4
5. PA611/711-5
6. PA611/711-6
7. PA611/711-7
------------------------------------
Tai
หมายเหตุ: ข้อมูลจากหลายแหล่ง
------------------------------------
1. PA611/711-1
2. PA611/711-2
3. PA611/711-3
4. PA611/711-4
5. PA611/711-5
6. PA611/711-6
7. PA611/711-7
------------------------------------
Tai
วันศุกร์ที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2554
PAxxx : ดาวน์โหลดสรุปข้อมูลวิชา รป.ม. เพื่อเตรียมสอบ
เรียน เพื่อนๆ ชาว รป.ม. รามคำแหงทุกท่าน
วันนี้ขอเปิดพื้นที่ใหม่สำหรับบริการให้ดาวน์โหลดสรุปข้อมูลต่างๆ ซึ่งเป็นข้อมูลจากการสรุปของฝ่ายวิชาการแต่ละกลุ่ม โดยรวบรวมจากเมล์กลาง รวมทั้งจากเว็บชาว รป.ม. วิทยาเขตอื่นๆ ที่เป็นผู้ใจบุญทั้งหลาย โดยไฟล์ทั้งหมดเป็น PDF ที่แปลงด้วยโปรแกรม doPDF version ล่าสุด โดยการติดตั้งและสั่งพิมพ์ สะดวกมากๆ ลองโหลดมาใช้ดูนะครับ (ฟรี) หรือ คลิกโหลดจากที่นี่ (3.99MB) หรือ คลิกลิงค์นี้ สำหรับ version กระทัดรัด Z(1.42MB)
ปล. ข้อมูลต่างๆ ที่ให้บริการดาวน์โหลดนี้ ใช้บริการ Dropbox ในการจัดเก็บข้อมูล สะดวก รวดเร็ว เข้าถึงได้ทุกที่ที่มีอินเทอร์เน็ต
สนใจ คลิกที่นี่ได้เลย แล้วสมัครง่ายพร้อมติดตั้งลงที่เครื่องคอมเพื่อการ copy และ paste (ลาก-ปล่อย) เหมือนเป็น folder อยู่บนเครื่องเรา หากเพื่อนๆ สนใจก็ดูนะครับ
มาเริ่มกันเลย
---------------------
PA601/701: ขอบข่ายและแนวคิดเชิงทฤษฎีรัฐประศาสนศาสตร์
โหลด: สรุปแนวสอบทั้งหมด
PA602/702: ระเบียบวิธีวิจัยทางรัฐประศาสนศาสตร์
โหลด: สรุปแนวสอบทั้งหมด
PA603/703: ระบบการเมืองและระบบราชการไทย
โหลด: สรุปแนวสอบทั้งหมด
PA604/704: การกำหนดและการวิเคราะห์นโยบายสาธารณะ
โหลด: ....
PA609/709: องค์การและนวัตกรรมในองค์การ
โหลด: สรุปแนวสอบทั้งหมด
PA610/710: การบริหารเชิงกลยุทธ์
โหลด: สรุป ดร.วิชัย สรุป ดร.วิชัย โดยครูน้องตาล PowperPoint รศ.สมชัย
PA611/711: การจัดการทรัพยากรมนุษย์ร่วมสมัย
PA611/711-1
PA611/711-2
PA611/711-3
PA611/711-4
PA611/711-5
PA611/711-6
PA611/711-7
PA612/712:
โหลด: สรุปไทย-ญี่ปุ่น อ.บุญยงค์ สรุปญี่ปุ่น อ.บุญยงค์ สรุปชุมชนเข้มแข็ง: คุณภาพชีวิตของประชาชนในชาติกับการพัฒนาชาติ สรุปการพัฒนาทรัพยากรณ์มนุษย์ในประเทศไทย สรุปแปรถิ่นเปลี่ยนฐาน สรุปความสุขและตัวชี้วัดความสุขของคนในชาติ
PA615: การนำนโยบายไปปฏิบัติและการประเมินผลนโยบาย
แนวข้อสอบ (คร่าวๆ):
1. SWOT Analysis สำคัญต่อการกำหนดวิสัยทัศน์และการกำหนดกลยุทธ์ของหน่วยงานอย่างไร ยกตัวอย่าง 1 หน่วยงาน
2. อธิบายรูปแบบ/ตัวแบบ/การนำตัวแบบในการกำหนดนโยบายไปปฏิบัติ โดยยกตัวอย่างนโยบายรัฐบาล 1 นโยบาย
3. อธิบายขั้นตอนการบริหารโครงการ โดยยกตัวอย่างโครงการ 1 โครงการ
----------
PA615/715 (อ.วัลลพ)
PA615/715 (อ.วัลลพ)
PA615/715 อ.ไตรรัตน์
PA615/715 แนวคำถามสอบหลายๆ แบบ
PA615/715 SWOT Analysis
PA615/715 แบบเขียนลายมือ (โดย นก) 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
PAXXX: เตรียมสอบประมวลก่อนจบ
โหลดที่นี่:
ติวโดย พี่ปุ้ย เมื่อ 5 ก.พ. 2555 สรุปย่อโดย Aod นำเสนอโดย Toto คลิ๊ที่นี่
กลุ่มนโยบายสาธารณะ
กลุ่มนโยบายสาธารณะ ตอนที่ 1 (อีกแนว)
กลุ่มนโยบายสาธารณะ ตอนที่ 2 (อีกแนว)
กลุ่มทรัพยากรมนุษย์
กลุ่มองค์การสาธารณะ
ตัวอย่างฉบับย่อ การตอบสอบประมวล โดย เพื่อนจาก รป.ม. 3/2 หัวหมาก
ตัวอย่างฉบับเต็ม การตอบสอบประมวล โดย เพื่อนจาก รป.ม. 3/2 หัวหมาก
แนวข้อสอบ (จริง) รป.ม. 3 หัวหมาก ประจำปี 2555 (เท่าจำได้นะ)
------------------------------------------------------------
1. กลุ่มนโยบายสาธารณะ
คำถาม 3 ข้อ ให้ใช้ตัวแบบและแนวคิด รป.ม. ในการตอบ
- นโยบายสาธารณะมีความสำคัญอย่างไร
- ตัวแสดงมีความสำคัญและมีบทบาทอย่างไรต่อกระบวนการนโยบายสาธารณะ
- นโยบายสาธารณะคือสิ่งที่ทำให้ประชาชนทุกคนได้รับผลประโยชน์ และไม่มีคนใดเสียประโยชน์ จริงหรือไม่ เพราะอะไร
แนวตอบ: ความหมาย นโยบายสาธารณะ ตัวแสดง และอื่นๆ
2. กลุ่มทรัพยากรบุคคล
คำถามมี 3 ข้อ ใช้ทฤษฏีและแนวคิด รป.ม. ตอบ ดังนี้
- ประชาชนถือเป็นส่วนสำคัญและมีผลต่อการกำหนดนโยบายสาธารณะหรือไม่อย่างไร
- ปัจจุบันประเทศมีแนวทางในการพัฒนาประเทศอย่างไร
- ให้วิเคราะห์ผลการพัฒนประเทศไทยในอดีตที่ผ่านมา
แนวตอบ: - เน้นคนเป็นจุดเริ่มต้นของการพัฒนาทุกด้าน แนวทางแผนฯ 11 และ ผลของแผน 1-9
3. กลุ่มองค์การสาธารณะ
คำถาม: ประเทศไทยเตรียมเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (AEC) ในปี 2558 ให้วิเคราะห์จุดแข็ง และจุดอ่อนของประเทศไทย แล้วเสนอแนะนวัตกรรมจากผลการวิเคราะห์เพื่อให้ประเทศไทยพร้อมเข้าสู่ AEC
แนวคำตอบ: ใช้ 4M (แนะนำ) หรือ 7S (ถ้ากล้า) ในการวิเคราะห์ SW แล้ว เสนอนวัตกรรมทั้ง 4 ด้าน (การบริหารจัดการ การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ วัฒนธรรมองค์การ และเทคโนโลยีองค์การ)
Mindmap โดย คุณเผดิม รอดอินทร์ รป.ม. รุ่น 1 ม.รามคำแหง หัวหมาก
นโยบายสาธารณะ 1/2
นโยบายสาธารณะ 2/2
การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์
องค์การสาธารณะ
--------
Tai
27 May 2011
วันนี้ขอเปิดพื้นที่ใหม่สำหรับบริการให้ดาวน์โหลดสรุปข้อมูลต่างๆ ซึ่งเป็นข้อมูลจากการสรุปของฝ่ายวิชาการแต่ละกลุ่ม โดยรวบรวมจากเมล์กลาง รวมทั้งจากเว็บชาว รป.ม. วิทยาเขตอื่นๆ ที่เป็นผู้ใจบุญทั้งหลาย โดยไฟล์ทั้งหมดเป็น PDF ที่แปลงด้วยโปรแกรม doPDF version ล่าสุด โดยการติดตั้งและสั่งพิมพ์ สะดวกมากๆ ลองโหลดมาใช้ดูนะครับ (ฟรี) หรือ คลิกโหลดจากที่นี่ (3.99MB) หรือ คลิกลิงค์นี้ สำหรับ version กระทัดรัด Z(1.42MB)
ปล. ข้อมูลต่างๆ ที่ให้บริการดาวน์โหลดนี้ ใช้บริการ Dropbox ในการจัดเก็บข้อมูล สะดวก รวดเร็ว เข้าถึงได้ทุกที่ที่มีอินเทอร์เน็ต
สนใจ คลิกที่นี่ได้เลย แล้วสมัครง่ายพร้อมติดตั้งลงที่เครื่องคอมเพื่อการ copy และ paste (ลาก-ปล่อย) เหมือนเป็น folder อยู่บนเครื่องเรา หากเพื่อนๆ สนใจก็ดูนะครับ
มาเริ่มกันเลย
---------------------
PA601/701: ขอบข่ายและแนวคิดเชิงทฤษฎีรัฐประศาสนศาสตร์
โหลด: สรุปแนวสอบทั้งหมด
PA602/702: ระเบียบวิธีวิจัยทางรัฐประศาสนศาสตร์
โหลด: สรุปแนวสอบทั้งหมด
PA603/703: ระบบการเมืองและระบบราชการไทย
โหลด: สรุปแนวสอบทั้งหมด
PA604/704: การกำหนดและการวิเคราะห์นโยบายสาธารณะ
โหลด: ....
PA609/709: องค์การและนวัตกรรมในองค์การ
โหลด: สรุปแนวสอบทั้งหมด
PA610/710: การบริหารเชิงกลยุทธ์
โหลด: สรุป ดร.วิชัย สรุป ดร.วิชัย โดยครูน้องตาล PowperPoint รศ.สมชัย
PA611/711: การจัดการทรัพยากรมนุษย์ร่วมสมัย
PA611/711-1
PA611/711-2
PA611/711-3
PA611/711-4
PA611/711-5
PA611/711-6
PA611/711-7
PA612/712:
โหลด: สรุปไทย-ญี่ปุ่น อ.บุญยงค์ สรุปญี่ปุ่น อ.บุญยงค์ สรุปชุมชนเข้มแข็ง: คุณภาพชีวิตของประชาชนในชาติกับการพัฒนาชาติ สรุปการพัฒนาทรัพยากรณ์มนุษย์ในประเทศไทย สรุปแปรถิ่นเปลี่ยนฐาน สรุปความสุขและตัวชี้วัดความสุขของคนในชาติ
PA615: การนำนโยบายไปปฏิบัติและการประเมินผลนโยบาย
แนวข้อสอบ (คร่าวๆ):
1. SWOT Analysis สำคัญต่อการกำหนดวิสัยทัศน์และการกำหนดกลยุทธ์ของหน่วยงานอย่างไร ยกตัวอย่าง 1 หน่วยงาน
2. อธิบายรูปแบบ/ตัวแบบ/การนำตัวแบบในการกำหนดนโยบายไปปฏิบัติ โดยยกตัวอย่างนโยบายรัฐบาล 1 นโยบาย
3. อธิบายขั้นตอนการบริหารโครงการ โดยยกตัวอย่างโครงการ 1 โครงการ
----------
PA615/715 (อ.วัลลพ)
PA615/715 (อ.วัลลพ)
PA615/715 อ.ไตรรัตน์
PA615/715 แนวคำถามสอบหลายๆ แบบ
PA615/715 SWOT Analysis
PA615/715 แบบเขียนลายมือ (โดย นก) 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
PAXXX: เตรียมสอบประมวลก่อนจบ
โหลดที่นี่:
ติวโดย พี่ปุ้ย เมื่อ 5 ก.พ. 2555 สรุปย่อโดย Aod นำเสนอโดย Toto คลิ๊ที่นี่
กลุ่มนโยบายสาธารณะ
กลุ่มนโยบายสาธารณะ ตอนที่ 1 (อีกแนว)
กลุ่มนโยบายสาธารณะ ตอนที่ 2 (อีกแนว)
กลุ่มทรัพยากรมนุษย์
กลุ่มองค์การสาธารณะ
ตัวอย่างฉบับย่อ การตอบสอบประมวล โดย เพื่อนจาก รป.ม. 3/2 หัวหมาก
ตัวอย่างฉบับเต็ม การตอบสอบประมวล โดย เพื่อนจาก รป.ม. 3/2 หัวหมาก
แนวข้อสอบ (จริง) รป.ม. 3 หัวหมาก ประจำปี 2555 (เท่าจำได้นะ)
------------------------------------------------------------
1. กลุ่มนโยบายสาธารณะ
คำถาม 3 ข้อ ให้ใช้ตัวแบบและแนวคิด รป.ม. ในการตอบ
- นโยบายสาธารณะมีความสำคัญอย่างไร
- ตัวแสดงมีความสำคัญและมีบทบาทอย่างไรต่อกระบวนการนโยบายสาธารณะ
- นโยบายสาธารณะคือสิ่งที่ทำให้ประชาชนทุกคนได้รับผลประโยชน์ และไม่มีคนใดเสียประโยชน์ จริงหรือไม่ เพราะอะไร
แนวตอบ: ความหมาย นโยบายสาธารณะ ตัวแสดง และอื่นๆ
2. กลุ่มทรัพยากรบุคคล
คำถามมี 3 ข้อ ใช้ทฤษฏีและแนวคิด รป.ม. ตอบ ดังนี้
- ประชาชนถือเป็นส่วนสำคัญและมีผลต่อการกำหนดนโยบายสาธารณะหรือไม่อย่างไร
- ปัจจุบันประเทศมีแนวทางในการพัฒนาประเทศอย่างไร
- ให้วิเคราะห์ผลการพัฒนประเทศไทยในอดีตที่ผ่านมา
แนวตอบ: - เน้นคนเป็นจุดเริ่มต้นของการพัฒนาทุกด้าน แนวทางแผนฯ 11 และ ผลของแผน 1-9
3. กลุ่มองค์การสาธารณะ
คำถาม: ประเทศไทยเตรียมเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (AEC) ในปี 2558 ให้วิเคราะห์จุดแข็ง และจุดอ่อนของประเทศไทย แล้วเสนอแนะนวัตกรรมจากผลการวิเคราะห์เพื่อให้ประเทศไทยพร้อมเข้าสู่ AEC
แนวคำตอบ: ใช้ 4M (แนะนำ) หรือ 7S (ถ้ากล้า) ในการวิเคราะห์ SW แล้ว เสนอนวัตกรรมทั้ง 4 ด้าน (การบริหารจัดการ การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ วัฒนธรรมองค์การ และเทคโนโลยีองค์การ)
Mindmap โดย คุณเผดิม รอดอินทร์ รป.ม. รุ่น 1 ม.รามคำแหง หัวหมาก
นโยบายสาธารณะ 1/2
นโยบายสาธารณะ 2/2
การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์
องค์การสาธารณะ
--------
Tai
27 May 2011
วันพฤหัสบดีที่ 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2554
PA612: แนวสอบ รศ.ชลิดา: ชุมชนเข้มแข็ง : บทบาทในการพัฒนาคนและพัฒนาชาติ
โดย กลุ่ม sup_ant@hotmail.com
------------------------------
สังคมไทยประกอบด้วย ชุมชน หมู่บ้าน ทั้งชุมชนในเขตชนบทและเขตเมืองซึ่งชุมชนส่วนใหญ่ ของประเทศเป็นชุมชนชนบท จากแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 8 ได้ก่อให้เกิดปัญหาด้านเศรษฐกิจและสังคมต่างๆ ส่งผลกระทบต่อประชาชนทุกชั้นของสังคม ประเด็นเรื่องชุมชนเข้มแข็ง จึงได้รับการหยิบยกขึ้นมากล่าวถึงเป็นอันมาก ซึ่งหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชนจึงต้องให้ความสำคัญต่อกระบวนการพัฒนาที่เน้นคนเป็นศูนย์กลาง ตามหลักปรัชญาของแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 8 โดยการเพิ่มศักยภาพของคนและชุมชนให้เข้มแข็ง มีความพร้อม ในการเข้าไปมีส่วนร่วมในการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและการดูแลรักษาสิ่งแวดล้อมให้ยั่งยืน ชุมชนความเข้มแข็งจึงเป็นฐานสำคัญในการลดผลกระทบทางเศรษฐกิจ และสังคม รวมถึงการสร้างกระบวนการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมที่ยั่งยืนในอนาคต
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 10 (พ.ศ. 2550-2554) มุ่งพัฒนาสู่ “สังคมอยู่เย็นเป็นสุขร่วมกัน (Green and Happiness Society) คนไทยมีคุณธรรมนำความรอบรู้ รู้เท่าทันโลก ครอบครัวอบอุ่น ชุมชนเข็มแข็ง สังคมสันติสุข เศรษฐกิจมีคุณภาพ เสถียรภาพและเป็นธรรม สิ่งแวดล้อมมีคุณภาพและทรัพยากรธรรมชาติยั่งยืน อยู่ภายใต้ระบบบริหารจัดการประเทศที่มีธรรมาภิบาล ดำรงไว้ซึ่งระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข และอยู่ในประชาคมโลกได้อย่างมีศักดิ์ศรี” ซึ่งได้กำหนดพันธกิจของการพัฒนาประเทศ ในการพัฒนาคนให้มีคุณภาพ คุณธรรม นำความรอบรู้อย่างเท่าทัน มีสุขภาวะที่ดีอยู่ในครอบครัวที่อบอุ่น ชุมชนที่เข้มแข็ง พึ่งตนเองได้ มีความมั่นคงในการดำรงชีวิตอย่างมีศักดิ์ศรีภายใต้ดุลยภาพของความหลากหลายทางวัฒนธรรม ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ทิศทางของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 11 (พ.ศ. 2555 - 2559) การจัดเตรียมแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 11 มีความต่อเนื่องจากแนวคิดของแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 8 - 10 โดยยังคงยึดหลัก “ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” และ “คนเป็นศูนย์กลางของการพัฒนา” และ “สร้างสมดุลการพัฒนา” โดยได้ยึดวิสัยทัศน์ปี พ.ศ. 2570 เป็นเป้าหมาย ซึ่งจะส่งผลให้บรรลุการพัฒนาที่อยู่บนรากฐาน ของสังคมไทย อยู่บนกรอบแนวคิดของการพัฒนาบนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ประเทศมีสถาบันพระมหากษัตริย์เป็นเสาหลักของความเป็นปึกแผ่นของคนในชาติ ครอบครัว มีความสุขเป็นพื้นฐานที่สร้างคนเป็นคนดี ชุมชนมีความเข้มแข็ง และมีบทบาทในการพัฒนาระบบเศรษฐกิจมีเสถียรภาพและความสามารถในการแข่งขัน มีการบริการสาธารณะที่มีคุณภาพ มีกฎระเบียบและกฎหมายที่บังคับใช้อย่างเป็นธรรม และประเทศไทยมีความเชื่อมโยงกับประเทศภูมิภาคและอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข
ความหมายของชุมชนเข้มแข็ง
ชุมชน หมายถึง กลุ่มคนที่มีวิถีชีวิตเกี่ยวข้องกัน และมีการติดต่อสื่อสารเกี่ยวข้องกันอย่างเป็นปกติต่อเนื่อง อันเนื่องมาจากการอยู่ในพื้นที่ร่วมกันหรือมีอาชีพร่วมกันหรือการประกอบกิจการซึ่งมีวัตถุประสงค์ร่วมกันหรือการมีวัฒนธรรม ความเชื่อ หรือความสนใจร่วมกัน
(นายไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม) โดยความเป็นชุมชนอาจหมายถึงการที่คนจำนวนหนึ่งเท่าใดก็ได้ มีวัตถุประสงค์ร่วมกัน มีการติดต่อสื่อสารหรือรวมกลุ่มกัน มีความเอื้ออาทรต่อกัน มีการเรียนรู้ร่วมกัน ในการกระทำ มีการจัดการ เพื่อให้เกิดความสำเร็จตามวัตถุประสงค์ร่วมกัน (ศ.นพ.ประเวศ วะสี)
จากความหมายข้างต้น อาจกล่าวได้ว่า ชุมชนมีความหมายมากกว่าการที่คนแต่ละคนมาอยู่ร่วมกัน แต่ได้สร้างความสัมพันธ์กันโดยมีหลักการ เงื่อนไข กติกา ซึ่งเราเรียกโดยรวมว่าระเบียบบรรทัดฐานของการ อยู่ร่วมกัน ชุมชนจึงมีลักษณะเป็นองค์กรทางสังคมที่สามารถตอบสนองความต้องการในชีวิตประจำวัน ของสมาชิก และสามารถช่วยให้สมาชิกสามารถจัดการกับปัญหาต่าง ๆ ที่มีอยู่ร่วมกันได้
ความเข้มแข็งของชุมชน หมายถึง การที่ประชาชนในชุมชนต่าง ๆ ของเมืองหรือชนบทรวมตัวกันเป็น “องค์กรชุมชน” โดยมีการเรียนรู้ การจัดการและการแก้ไขปัญหาร่วมกันของชุมชนแล้วถึงได้เกิดการเปลี่ยนแปลงหรือการพัฒนาทั้งทางด้านเศรษฐกิจสังคมวัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อมภายในชุมชนตลอดจนมีผลกระทบสู่ภายนอกชุมชนที่ดีขึ้นตามลำดับ โดยจะเรียกชุมชนนี้ว่า กลุ่ม ชมรม สหกรณ์ บริษัท องค์กรชาวบ้าน เครือข่ายหรืออื่น ๆ ที่มีความหมายแสดงถึงการร่วมมือช่วยเหลือกันเพื่อผลประโยชน์ร่วมกันและด้วยความเอื้ออาทรต่อชุมชนอื่น ๆ ในสังคมด้วย
ชุมชนเข้มแข็งจึงหมายถึง ชุมชนที่มีลักษณะดังนี้
1) ชุมชนมีการแก้ไขปัญหาและสร้างสรรค์สิ่งดี
2) ชุมชนมีความเป็นปึกแผ่น
3) ชุมชนพึ่งตนเองได้
4) ชุมชนมีผู้นำตามธรรมชาติ
การส่งเสริมกระบวนการเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนเพื่อเผชิญปัญหาวิกฤต โดยพัฒนาศักยภาพให้คนในชุมชนรวมกลุ่มกันร่วมคิดร่วมทำ ร่วมรับผิดชอบ และร่วมรักษาผลประโยชน์ของชุมชน ด้วยตนเอง รวมทั้งให้ความสำคัญกับการปรับวิธีคิดและวิธีการทำงานของบุคลากรภาครัฐจากการเป็นผู้สั่งการเป็นผู้สนับสนุนในการจัดการและแก้ไขปัญหาของชุมชนเอง
การส่งเสริมกระบวนการพัฒนาแบบมีส่วนร่วมของชุมชนในลักษณะ “ร่วมคิด ร่วมทำ และ ร่วมเรียนรู้” เพื่อส่งเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชน ประกอบด้วยกระบวนการส่งเสริมและสนับสนุนชุมชนได้มีการเรียนรู้ แลกเปลี่ยนประสบการณ์เพื่อการพัฒนาอาชีพและเศรษฐกิจชุมชน การพัฒนาสวัสดิการสังคมและสวัสดิภาพของชุมชนการฟื้นฟูอนุรักษ์และจัดการทัพยากรธรรมชาติของชุมชน การค้นหาศักยภาพและ การพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่น ตลอดจนการจัดทำแผนความต้องการของชุมชน รวมทั้งการสร้างประชาคมภายในชุมชนและการสร้างเครือข่ายของชุมชน
กระบวนการในการเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชน โดยสามารถแก้ไขได้ทุกๆ ด้าน ดังนี้
ด้านเศรษฐกิจ ได้แก่ การผลิตและการบริโภคในชุมชน กลุ่มกิจกรรมทางเศรษฐกิจในชุมชนการจัดสรรทรัพยากรทางเศรษฐกิจ และความสามารถในการพึ่งตนเองด้านเศรษฐกิจของชุมชน
ด้านสังคมและองค์กรชุมชน ได้แก่ การจัดการและการบริหารองค์กรชุมชนความสัมพันธ์ภายในองค์กรชุมชนและเครือข่ายองค์กรชุมชน
ด้านวัฒนธรรมและการเรียนรู้ ได้แก่ การอนุรักษ์และสืบทอดศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่น การเรียนรู้และการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในชุมชน การจัดการตนเองทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญา
ด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้แก่ การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
กระบวนการในการเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนมี 4 ขั้นตอน ดังนี้
ขั้นตอนที่ 1 การเตรียมคนหรือการพัฒนาทรัพยากรบุคคล
ขั้นตอนที่ 2 การกำหนดประเด็นปัญหาของชุมชนและการพัฒนาทางเลือกเพื่อดำเนินกิจกรรม
ขั้นตอนที่ 3 การดำเนินกิจกรรมของชุมชน
ขั้นตอนที่ 4 ขยายเครือข่ายความร่วมมือ
กระบวนการจัดการที่สำคัญ 7 ประการ เพื่อก่อให้เกิดศักยภาพของการพัฒนาชุมชนนำไปสู่ความเข้มแข็งประกอบด้วย
(1) กระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน
(2) กระบวนการแลกเปลี่ยนการเรียนรู้
(3) กระบวนการการฟื้นฟู ผลิตซ้ำและสร้างใหม่
(4) กระบวนการใช้สิทธิชุมชนและข้อบัญญัติของชุมชน
(5) กระบวนการตัดสินใจร่วมกันของชุมชน
(6) กระบวนการของเครือข่ายการพัฒนา
(7) กระบวนการด้านการจัดการตนเอง
บทบาทของชุมชนเข้มแข็งชุมชนเข้มแข็งที่มีต่อการพัฒนาคน
1. ส่งเสริมด้านการศึกษาและเสริมสร้างกระบวนการเรียนรู้ เพิ่มพูนประสบการณ์ในอาชีพ เพื่อให้เกิดการพึ่งพาตนเอง และพัฒนาศักยภาพของคนในชุมชนอย่างยั่งยืน
2. ด้านบริการสาธารณสุข การป้องกันปัญหาด้านสุขภาพ และการเข้าถึงบริการสุขภาพอย่างถ้วนหน้าของคนในชุมชน
3. ขยายศักยภาพเครือข่ายชุมชนเข้มแข็ง โดยการสร้างช่องทางการแลกเปลี่ยนและสื่อสารข้อมูลของคนในชุมชนเพื่อสร้างการมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็น วางแผน และร่วมดำเนินการเพื่อแก้ไขปัญหาชุมชน
4. สร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจให้แก่คนในชุมชน เช่น การจัดตั้งกองทุนชุมชนทำให้เกิดเงินหมุนเวียนในชุมชนสามารถ หรือกองทุนด้านสวัสดิการ เงินทุน ฌาปนกิจ ทุนการศึกษา เพื่อเป็นการยกระดับคุณภาพชีวิตของคนในชุมชน
5. ส่งเสริมและพัฒนากระบวนการทางประชาธิปไตย รวมทั้งการปลูกจิตสำนึก การมีส่วนร่วมและการแสดงออกทางการเมืองของคนในชุมชน
6. บทบาทในการดูแลผู้ด้อยโอกาสในชุมชน เช่น ผู้สูงอายุ ผู้ป่วย เด็กกำพร้าขาดผู้อุปการะ เป็นต้น ให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น เคารพในศักดิ์ศรีของตนเอง และรู้จักพึงตนเอง
7. บทบาทในการเฝ้าระวัง สอดส่อง และดูแล เยาวชนในชุมชน ทั้งด้านความปลอดภัยในชีวิต และทรัพย์สิน
8. บทบาทในการลดความเหลื่อมล้ำทางสังคม โดยการกระจาย และเพิ่มโอกาสในการเข้าถึงทรัพยากรพื้นฐานที่จำเป็น
5. บทบาทของชุมชนเข้มแข็งชุมชนเข้มแข็งที่มีต่อการพัฒนาชาติ
ชุมชนเป็นรากฐานของประเทศ เป็นโครงสร้างพื้นฐานของสังคมที่สำคัญในการสร้าง ความเจริญก้าวหน้าให้กับประเทศ ถ้ารากฐานเข้มแข็งหรือแข็งแรง ประเทศก็จะเจริญก้าวหน้าไปด้วย การพัฒนาชุมชน (Community Frbrlopmrny) แตกต่างกับกับการพัฒนาโดยทั่วไป คือ
1. ปรัชญาการพัฒนาชุมชนมุ่งพัฒนาและให้ความสำคัญกับคนมากที่สุด แต่การพัฒนาโดยทั่วไปมุ่งพัฒนาทางด้านวัตถุ เศรษฐกิจ หรือพื้นที่เป็นหลัก
2. การพัฒนาชุมชนเน้นการมีส่วนร่วมของประชาชนในชุมชนอย่างมาก แต่การพัฒนาโดยทั่วไปไม่ได้ให้ความสำคัญกับประชาชนมากเท่าที่ควร หรือเปิดโอกาสให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วม พอเป็นพิธี หรือเพื่อให้ครบขั้นตอนเท่านั้น
3. การพัฒนาชุมชนมีแนวคิดที่ต้องการให้ประชาชนช่วยเหลือตัวเองและปกครองตนเอง โดยรัฐคอยให้ความช่วยเหลือด้านวิชาการ ในขณะที่การพัฒนาโดยทั่วไปมีส่วนสำคัญ ทำให้ประชาชนต้องพึ่งพารัฐหรือบุคคลภายนอก
4. การพัฒนาชุมชนเน้นขั้นตอนการดำเนินการ เช่น การเปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการคิด การตัดสินใจ การวางแผน ลงมือปฏิบัติและการประเมินผล แต่การพัฒนาโดยทั่วไปมุ่งที่ผลสำเร็จของงานเป็นหลัก เป็นต้น
แผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 10 โดยมุ่งพัฒนาคนเป็นหลักและนำหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ให้สอดคล้องกับบริบทของสังคมไทย การพัฒนาที่แท้จริงจะต้องไม่แยกส่วน แต่ต้องมีความเชื่อมโยงทั้งเศรษฐกิจ จิตใจ สังคม วัฒนธรรม สิ่งแวดล้อม สุขภาพและการเรียนรู้เข้ามาด้วยกันเป็นบูรณาการ การพัฒนาอย่างบูรณาการ ทำให้เกิดความสมดุล พอเพียงและยั่งยืน
ดังนั้น แนวทางการในปฏิรูปประเทศและการแก้ปัญหาความเหลื่อมล้ำทุกภาคส่วนของสังคมปัจจุบัน จะเน้นไปที่กระบวนการพัฒนาชุมชน และองค์กรชุมชนท้องถิ่นให้มีความเข้มแข็ง เป็นกลไกและเป็นพลังขับเคลื่อนการพัฒนาอย่างยั่งยืน โดยให้ความสำคัญกับประชาชนเป็นหลัก ส่งเสริมพลังอำนาจ (Empowerment) ของกลุ่มองค์กรชุมชน ภาคประชาชนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชนให้มีความเข้มแข็งและพึ่งตนเองได้ ตลอดจนเชื่อมโยงไปถึงกระบวนการพัฒนาประเทศได้โดยอาศัยความร่วมมือ จากทุกภาคส่วนเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการตัดสินใจและการกำหนดวิถีทางในการปฏิรูปและการพัฒนาชาติ โดยอาศัยพลังของชุมชนท้องถิ่นเป็นฐาน
------------------------------
Tai
------------------------------
สังคมไทยประกอบด้วย ชุมชน หมู่บ้าน ทั้งชุมชนในเขตชนบทและเขตเมืองซึ่งชุมชนส่วนใหญ่ ของประเทศเป็นชุมชนชนบท จากแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 8 ได้ก่อให้เกิดปัญหาด้านเศรษฐกิจและสังคมต่างๆ ส่งผลกระทบต่อประชาชนทุกชั้นของสังคม ประเด็นเรื่องชุมชนเข้มแข็ง จึงได้รับการหยิบยกขึ้นมากล่าวถึงเป็นอันมาก ซึ่งหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชนจึงต้องให้ความสำคัญต่อกระบวนการพัฒนาที่เน้นคนเป็นศูนย์กลาง ตามหลักปรัชญาของแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 8 โดยการเพิ่มศักยภาพของคนและชุมชนให้เข้มแข็ง มีความพร้อม ในการเข้าไปมีส่วนร่วมในการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและการดูแลรักษาสิ่งแวดล้อมให้ยั่งยืน ชุมชนความเข้มแข็งจึงเป็นฐานสำคัญในการลดผลกระทบทางเศรษฐกิจ และสังคม รวมถึงการสร้างกระบวนการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมที่ยั่งยืนในอนาคต
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 10 (พ.ศ. 2550-2554) มุ่งพัฒนาสู่ “สังคมอยู่เย็นเป็นสุขร่วมกัน (Green and Happiness Society) คนไทยมีคุณธรรมนำความรอบรู้ รู้เท่าทันโลก ครอบครัวอบอุ่น ชุมชนเข็มแข็ง สังคมสันติสุข เศรษฐกิจมีคุณภาพ เสถียรภาพและเป็นธรรม สิ่งแวดล้อมมีคุณภาพและทรัพยากรธรรมชาติยั่งยืน อยู่ภายใต้ระบบบริหารจัดการประเทศที่มีธรรมาภิบาล ดำรงไว้ซึ่งระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข และอยู่ในประชาคมโลกได้อย่างมีศักดิ์ศรี” ซึ่งได้กำหนดพันธกิจของการพัฒนาประเทศ ในการพัฒนาคนให้มีคุณภาพ คุณธรรม นำความรอบรู้อย่างเท่าทัน มีสุขภาวะที่ดีอยู่ในครอบครัวที่อบอุ่น ชุมชนที่เข้มแข็ง พึ่งตนเองได้ มีความมั่นคงในการดำรงชีวิตอย่างมีศักดิ์ศรีภายใต้ดุลยภาพของความหลากหลายทางวัฒนธรรม ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ทิศทางของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 11 (พ.ศ. 2555 - 2559) การจัดเตรียมแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 11 มีความต่อเนื่องจากแนวคิดของแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 8 - 10 โดยยังคงยึดหลัก “ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” และ “คนเป็นศูนย์กลางของการพัฒนา” และ “สร้างสมดุลการพัฒนา” โดยได้ยึดวิสัยทัศน์ปี พ.ศ. 2570 เป็นเป้าหมาย ซึ่งจะส่งผลให้บรรลุการพัฒนาที่อยู่บนรากฐาน ของสังคมไทย อยู่บนกรอบแนวคิดของการพัฒนาบนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ประเทศมีสถาบันพระมหากษัตริย์เป็นเสาหลักของความเป็นปึกแผ่นของคนในชาติ ครอบครัว มีความสุขเป็นพื้นฐานที่สร้างคนเป็นคนดี ชุมชนมีความเข้มแข็ง และมีบทบาทในการพัฒนาระบบเศรษฐกิจมีเสถียรภาพและความสามารถในการแข่งขัน มีการบริการสาธารณะที่มีคุณภาพ มีกฎระเบียบและกฎหมายที่บังคับใช้อย่างเป็นธรรม และประเทศไทยมีความเชื่อมโยงกับประเทศภูมิภาคและอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข
ความหมายของชุมชนเข้มแข็ง
ชุมชน หมายถึง กลุ่มคนที่มีวิถีชีวิตเกี่ยวข้องกัน และมีการติดต่อสื่อสารเกี่ยวข้องกันอย่างเป็นปกติต่อเนื่อง อันเนื่องมาจากการอยู่ในพื้นที่ร่วมกันหรือมีอาชีพร่วมกันหรือการประกอบกิจการซึ่งมีวัตถุประสงค์ร่วมกันหรือการมีวัฒนธรรม ความเชื่อ หรือความสนใจร่วมกัน
(นายไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม) โดยความเป็นชุมชนอาจหมายถึงการที่คนจำนวนหนึ่งเท่าใดก็ได้ มีวัตถุประสงค์ร่วมกัน มีการติดต่อสื่อสารหรือรวมกลุ่มกัน มีความเอื้ออาทรต่อกัน มีการเรียนรู้ร่วมกัน ในการกระทำ มีการจัดการ เพื่อให้เกิดความสำเร็จตามวัตถุประสงค์ร่วมกัน (ศ.นพ.ประเวศ วะสี)
จากความหมายข้างต้น อาจกล่าวได้ว่า ชุมชนมีความหมายมากกว่าการที่คนแต่ละคนมาอยู่ร่วมกัน แต่ได้สร้างความสัมพันธ์กันโดยมีหลักการ เงื่อนไข กติกา ซึ่งเราเรียกโดยรวมว่าระเบียบบรรทัดฐานของการ อยู่ร่วมกัน ชุมชนจึงมีลักษณะเป็นองค์กรทางสังคมที่สามารถตอบสนองความต้องการในชีวิตประจำวัน ของสมาชิก และสามารถช่วยให้สมาชิกสามารถจัดการกับปัญหาต่าง ๆ ที่มีอยู่ร่วมกันได้
ความเข้มแข็งของชุมชน หมายถึง การที่ประชาชนในชุมชนต่าง ๆ ของเมืองหรือชนบทรวมตัวกันเป็น “องค์กรชุมชน” โดยมีการเรียนรู้ การจัดการและการแก้ไขปัญหาร่วมกันของชุมชนแล้วถึงได้เกิดการเปลี่ยนแปลงหรือการพัฒนาทั้งทางด้านเศรษฐกิจสังคมวัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อมภายในชุมชนตลอดจนมีผลกระทบสู่ภายนอกชุมชนที่ดีขึ้นตามลำดับ โดยจะเรียกชุมชนนี้ว่า กลุ่ม ชมรม สหกรณ์ บริษัท องค์กรชาวบ้าน เครือข่ายหรืออื่น ๆ ที่มีความหมายแสดงถึงการร่วมมือช่วยเหลือกันเพื่อผลประโยชน์ร่วมกันและด้วยความเอื้ออาทรต่อชุมชนอื่น ๆ ในสังคมด้วย
ชุมชนเข้มแข็งจึงหมายถึง ชุมชนที่มีลักษณะดังนี้
1) ชุมชนมีการแก้ไขปัญหาและสร้างสรรค์สิ่งดี
2) ชุมชนมีความเป็นปึกแผ่น
3) ชุมชนพึ่งตนเองได้
4) ชุมชนมีผู้นำตามธรรมชาติ
การส่งเสริมกระบวนการเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนเพื่อเผชิญปัญหาวิกฤต โดยพัฒนาศักยภาพให้คนในชุมชนรวมกลุ่มกันร่วมคิดร่วมทำ ร่วมรับผิดชอบ และร่วมรักษาผลประโยชน์ของชุมชน ด้วยตนเอง รวมทั้งให้ความสำคัญกับการปรับวิธีคิดและวิธีการทำงานของบุคลากรภาครัฐจากการเป็นผู้สั่งการเป็นผู้สนับสนุนในการจัดการและแก้ไขปัญหาของชุมชนเอง
การส่งเสริมกระบวนการพัฒนาแบบมีส่วนร่วมของชุมชนในลักษณะ “ร่วมคิด ร่วมทำ และ ร่วมเรียนรู้” เพื่อส่งเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชน ประกอบด้วยกระบวนการส่งเสริมและสนับสนุนชุมชนได้มีการเรียนรู้ แลกเปลี่ยนประสบการณ์เพื่อการพัฒนาอาชีพและเศรษฐกิจชุมชน การพัฒนาสวัสดิการสังคมและสวัสดิภาพของชุมชนการฟื้นฟูอนุรักษ์และจัดการทัพยากรธรรมชาติของชุมชน การค้นหาศักยภาพและ การพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่น ตลอดจนการจัดทำแผนความต้องการของชุมชน รวมทั้งการสร้างประชาคมภายในชุมชนและการสร้างเครือข่ายของชุมชน
กระบวนการในการเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชน โดยสามารถแก้ไขได้ทุกๆ ด้าน ดังนี้
ด้านเศรษฐกิจ ได้แก่ การผลิตและการบริโภคในชุมชน กลุ่มกิจกรรมทางเศรษฐกิจในชุมชนการจัดสรรทรัพยากรทางเศรษฐกิจ และความสามารถในการพึ่งตนเองด้านเศรษฐกิจของชุมชน
ด้านสังคมและองค์กรชุมชน ได้แก่ การจัดการและการบริหารองค์กรชุมชนความสัมพันธ์ภายในองค์กรชุมชนและเครือข่ายองค์กรชุมชน
ด้านวัฒนธรรมและการเรียนรู้ ได้แก่ การอนุรักษ์และสืบทอดศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่น การเรียนรู้และการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในชุมชน การจัดการตนเองทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญา
ด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้แก่ การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
กระบวนการในการเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนมี 4 ขั้นตอน ดังนี้
ขั้นตอนที่ 1 การเตรียมคนหรือการพัฒนาทรัพยากรบุคคล
ขั้นตอนที่ 2 การกำหนดประเด็นปัญหาของชุมชนและการพัฒนาทางเลือกเพื่อดำเนินกิจกรรม
ขั้นตอนที่ 3 การดำเนินกิจกรรมของชุมชน
ขั้นตอนที่ 4 ขยายเครือข่ายความร่วมมือ
กระบวนการจัดการที่สำคัญ 7 ประการ เพื่อก่อให้เกิดศักยภาพของการพัฒนาชุมชนนำไปสู่ความเข้มแข็งประกอบด้วย
(1) กระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน
(2) กระบวนการแลกเปลี่ยนการเรียนรู้
(3) กระบวนการการฟื้นฟู ผลิตซ้ำและสร้างใหม่
(4) กระบวนการใช้สิทธิชุมชนและข้อบัญญัติของชุมชน
(5) กระบวนการตัดสินใจร่วมกันของชุมชน
(6) กระบวนการของเครือข่ายการพัฒนา
(7) กระบวนการด้านการจัดการตนเอง
บทบาทของชุมชนเข้มแข็งชุมชนเข้มแข็งที่มีต่อการพัฒนาคน
1. ส่งเสริมด้านการศึกษาและเสริมสร้างกระบวนการเรียนรู้ เพิ่มพูนประสบการณ์ในอาชีพ เพื่อให้เกิดการพึ่งพาตนเอง และพัฒนาศักยภาพของคนในชุมชนอย่างยั่งยืน
2. ด้านบริการสาธารณสุข การป้องกันปัญหาด้านสุขภาพ และการเข้าถึงบริการสุขภาพอย่างถ้วนหน้าของคนในชุมชน
3. ขยายศักยภาพเครือข่ายชุมชนเข้มแข็ง โดยการสร้างช่องทางการแลกเปลี่ยนและสื่อสารข้อมูลของคนในชุมชนเพื่อสร้างการมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็น วางแผน และร่วมดำเนินการเพื่อแก้ไขปัญหาชุมชน
4. สร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจให้แก่คนในชุมชน เช่น การจัดตั้งกองทุนชุมชนทำให้เกิดเงินหมุนเวียนในชุมชนสามารถ หรือกองทุนด้านสวัสดิการ เงินทุน ฌาปนกิจ ทุนการศึกษา เพื่อเป็นการยกระดับคุณภาพชีวิตของคนในชุมชน
5. ส่งเสริมและพัฒนากระบวนการทางประชาธิปไตย รวมทั้งการปลูกจิตสำนึก การมีส่วนร่วมและการแสดงออกทางการเมืองของคนในชุมชน
6. บทบาทในการดูแลผู้ด้อยโอกาสในชุมชน เช่น ผู้สูงอายุ ผู้ป่วย เด็กกำพร้าขาดผู้อุปการะ เป็นต้น ให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น เคารพในศักดิ์ศรีของตนเอง และรู้จักพึงตนเอง
7. บทบาทในการเฝ้าระวัง สอดส่อง และดูแล เยาวชนในชุมชน ทั้งด้านความปลอดภัยในชีวิต และทรัพย์สิน
8. บทบาทในการลดความเหลื่อมล้ำทางสังคม โดยการกระจาย และเพิ่มโอกาสในการเข้าถึงทรัพยากรพื้นฐานที่จำเป็น
5. บทบาทของชุมชนเข้มแข็งชุมชนเข้มแข็งที่มีต่อการพัฒนาชาติ
ชุมชนเป็นรากฐานของประเทศ เป็นโครงสร้างพื้นฐานของสังคมที่สำคัญในการสร้าง ความเจริญก้าวหน้าให้กับประเทศ ถ้ารากฐานเข้มแข็งหรือแข็งแรง ประเทศก็จะเจริญก้าวหน้าไปด้วย การพัฒนาชุมชน (Community Frbrlopmrny) แตกต่างกับกับการพัฒนาโดยทั่วไป คือ
1. ปรัชญาการพัฒนาชุมชนมุ่งพัฒนาและให้ความสำคัญกับคนมากที่สุด แต่การพัฒนาโดยทั่วไปมุ่งพัฒนาทางด้านวัตถุ เศรษฐกิจ หรือพื้นที่เป็นหลัก
2. การพัฒนาชุมชนเน้นการมีส่วนร่วมของประชาชนในชุมชนอย่างมาก แต่การพัฒนาโดยทั่วไปไม่ได้ให้ความสำคัญกับประชาชนมากเท่าที่ควร หรือเปิดโอกาสให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วม พอเป็นพิธี หรือเพื่อให้ครบขั้นตอนเท่านั้น
3. การพัฒนาชุมชนมีแนวคิดที่ต้องการให้ประชาชนช่วยเหลือตัวเองและปกครองตนเอง โดยรัฐคอยให้ความช่วยเหลือด้านวิชาการ ในขณะที่การพัฒนาโดยทั่วไปมีส่วนสำคัญ ทำให้ประชาชนต้องพึ่งพารัฐหรือบุคคลภายนอก
4. การพัฒนาชุมชนเน้นขั้นตอนการดำเนินการ เช่น การเปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการคิด การตัดสินใจ การวางแผน ลงมือปฏิบัติและการประเมินผล แต่การพัฒนาโดยทั่วไปมุ่งที่ผลสำเร็จของงานเป็นหลัก เป็นต้น
แผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 10 โดยมุ่งพัฒนาคนเป็นหลักและนำหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ให้สอดคล้องกับบริบทของสังคมไทย การพัฒนาที่แท้จริงจะต้องไม่แยกส่วน แต่ต้องมีความเชื่อมโยงทั้งเศรษฐกิจ จิตใจ สังคม วัฒนธรรม สิ่งแวดล้อม สุขภาพและการเรียนรู้เข้ามาด้วยกันเป็นบูรณาการ การพัฒนาอย่างบูรณาการ ทำให้เกิดความสมดุล พอเพียงและยั่งยืน
ดังนั้น แนวทางการในปฏิรูปประเทศและการแก้ปัญหาความเหลื่อมล้ำทุกภาคส่วนของสังคมปัจจุบัน จะเน้นไปที่กระบวนการพัฒนาชุมชน และองค์กรชุมชนท้องถิ่นให้มีความเข้มแข็ง เป็นกลไกและเป็นพลังขับเคลื่อนการพัฒนาอย่างยั่งยืน โดยให้ความสำคัญกับประชาชนเป็นหลัก ส่งเสริมพลังอำนาจ (Empowerment) ของกลุ่มองค์กรชุมชน ภาคประชาชนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชนให้มีความเข้มแข็งและพึ่งตนเองได้ ตลอดจนเชื่อมโยงไปถึงกระบวนการพัฒนาประเทศได้โดยอาศัยความร่วมมือ จากทุกภาคส่วนเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการตัดสินใจและการกำหนดวิถีทางในการปฏิรูปและการพัฒนาชาติ โดยอาศัยพลังของชุมชนท้องถิ่นเป็นฐาน
------------------------------
Tai
PA612: แนวสอบ รศ.ชลิดา: การพัฒนามนุษย์ในประเทศไทย
โดย กลุ่ม 6
--------------------------------
การพัฒนามนุษย์ (HUMEN DEVELOPMENT) หมายถึง การส่งเสริมให้คนมีทางเลือกในชีวิตมากขึ้น สามารถใช้ชีวิตอย่างเต็มศักยภาพ มีสุขภาพดีและมีความมั่นคงในชีวิต รวมทั้งมีเสรีภาพและศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ ทั้งนี้ย่อมจำเป็นต้องอาศัยสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยให้คนสามารถพัฒนาศักยภาพของตนเองอย่างเต็มที่ และสามารถเข้าถึงเครื่องมือสำคัญการเพิ่มสมรรถนะของตนเองได้ ทั้งนี้ แนวคิดการพัฒนาคุณภาพชีวิตของมนุษย์ สามารถจำแนกได้เป็น ๓ ระดับ ได้แก่ การพัฒนาระดับชาติ การพัฒนาระดับองค์กร และการพัฒนาระดับบุคคล
การพัฒนามนุษย์ในประเทศไทย
อาจกล่าวได้ว่า ประเทศไทยใช้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติเป็นกรอบการพัฒนา
เศรษฐกิจและสังคมของประเทศมาตั้งแต่ปี ๒๕๐๔ แต่ละแผนฯ มีระยะเวลาประมาณ ๕ ปี ปัจจุบันอยู่ในฉบับที่ ๑๐ (๕๐ – ๕๔) โดยจุดเปลี่ยนที่ก่อให้เกิดแนวคิดการพัฒนาคน “คนเป็นศูนย์กลางการพัฒนา” เกิดจาก ผลการพัฒนาประเทศในช่วงแผนฯ ๑ – ๗ ที่ถึงแม้จะมีความเจริญเติบโตด้านเศรษฐกิจและโครงสร้างพื้นฐานสาธารณูปโภค แต่กลับพบว่าเกิดปัญหาด้านต่าง ๆ มากมาย อาทิ ความเจริญเติบโตกระจุกตัวอยู่ในเมืองไม่กระจายสู่ชนบท รายได้ต่อหัวของประชากรระหว่างคนรวยกับคนจน คนในเมืองกับชนบทต่างกันมาก เกิดการละทิ้งภูมิลำเนาไปรับจ้างในเมือง การบริหารราชการเป็นแบบรวมศูนย์อำนาจบริหารอยู่ในส่วนกลางไม่มีการกระจายอำนาจ ทรัพยากรธรรมชาติถูกทำลาย สภาพแวดล้อมเป็นพิษ เกิดการเสื่อมสลายทางวัฒนธรรม จึงอาจสรุปได้ว่า “เศรษฐกิจก้าว หน้าสังคม ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมมีปัญหา การพัฒนาไม่ยั่งยืน” ทำให้ต้องปรับเปลี่ยนแนวคิดและกระบวนการวางแผนในช่วงแผนฯ ๘ จากการมุ่งพัฒนาเศรษฐกิจ มาเป็นการเน้นให้ผลการพัฒนาเป็นประโยชน์ต่อตัวคน หรือ “คนเป็นศูนย์กลางของการพัฒนา” พร้อมทั้งเปลี่ยนวิธีการวางแผนจากต่างคนต่างทำเป็นการร่วมมือร่วมใจกัน เปิดโอกาสให้ประชาชนทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการวางแผนพัฒนาประเทศ พร้อมทั้งยึดพระราชดำรัส “เศรษฐกิจพอเพียง” เป็นแนวทางการพัฒนาต่อเนื่องมาถึงแผนฯ ๙ และแผนฯ ๑๐
การพัฒนามนุษย์ในประเทศไทยในปัจจุบัน
๑. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ๒๕๕๐
ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ๒๕๕๐ มีหลายมาตรที่บัญญัติเกี่ยวกับการพัฒนามนุษย์ อาทิ
มาตรา ๔๙ บุคคลย่อมมีสิทธิเสมอกันในการรับการศึกษาไม่น้อยกว่าสิบสองปีที่รัฐจะต้องจัดให้อย่างทั่วถึงและมีคุณภาพ โดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย มาตรา ๕๑ บุคคลย่อมมีสิทธิเสมอกันในการรับบริการทางสาธารณสุขที่เหมาะสมและได้มาตรฐาน และผู้ยากไร้ มีสิทธิได้รับการรักษาพยาบาลจากสถานบริการสาธารณสุขของรัฐโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย มาตรา ๘๐ รัฐต้องดำเนินการตามแนวนโยบายด้านสังคม การสาธารณสุข การศึกษา และวัฒนธรรม (สนับสนุนการอบรมเลี้ยงดูและให้การศึกษาปฐมวัย /ส่งเสริม สนับสนุน และพัฒนาระบบสุขภาพที่เน้นการสร้างเสริมสุขภาพอันนำไปสู่สุขภาวะที่ยั่งยืนของประชาชน รวมทั้งจัดและส่งเสริมให้ประชาชนได้รับบริการสาธารณสุขที่มีมาตรฐานอย่างทั่วถึงและมีประสิทธิภาพ /พัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการจัดการศึกษาในทุกระดับและทุกรูปแบบให้สอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคม จัดให้มีแผนการศึกษาแห่งชาติ กฎหมายเพื่อพัฒนาการศึกษาของชาติ) มาตรา ๘๓ รัฐต้องส่งเสริมและสนับสนุนให้มีการดำเนินการตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มาตรา ๘๗ รัฐต้องดำเนินการตามแนวนโยบายด้านการมีส่วนร่วมของประชาชน
๒. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑๐ (๒๕๕๐-๒๕๕๔)
ในระยะของแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ ๑๐ (พ.ศ.๒๕๕๐-๒๕๕๔) ประเทศไทยยังคงต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญในหลายบริบท ทั้งที่เป็นโอกาสและข้อจำกัดต่อการพัฒนาประเทศ จึงต้องมีการเตรียมความพร้อมของคนและระบบให้มีภูมิคุ้มกัน พร้อมรับการเปลี่ยนแปลงและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น โดยยังคงอัญเชิญ “ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” มาเป็นแนวปฏิบัติในการพัฒนาแบบบูรณาการเป็นองค์รวมที่มี “คนเป็นศูนย์กลางการพัฒนา” และให้ความสำคัญต่อการรวมพลังสังคมจากทุกภาคส่วนให้มีส่วนร่วมดำเนินการในทุกขั้นตอนของแผนฯ โดยมีเป้าหมายการพัฒนาคุณภาพคน ดังนี้ ให้คนไทยทุกคนได้รับการพัฒนาทั้งทางร่างกาย จิตใจ ความรู้ ความสามารถ ทักษะการประกอบอาชีพ และมีความมั่นคงในการดำรงชีวิตครอบคลุมทุกกลุ่มเป้าหมายเพื่อเสริมสร้างศักยภาพให้กับตนเองที่จะนำไปสู่ความเข้มแข็งของครอบครัว ชุมชน และสังคมไทย โดยเพิ่มจำนวนปีการศึกษาเฉลี่ยของคนไทยเป็น ๑๐ ปี พัฒนากำลังแรงงานระดับกลางที่มีคุณภาพเพิ่มเป็นร้อยละ ๖๐ ของกำลังแรงงานทั้งหมด โดยรายได้เฉลี่ยของแรงงานเพิ่มขึ้นร้อยละ ๔.๕ และเพิ่มสัดส่วนนักวิจัยเป็น ๑๐ คน ต่อประชากร ๑๐,๐๐๐ คน พร้อมทั้งกำหนดให้อายุคาดเฉลี่ยของคนไทยสูงขึ้นเป็น ๘๐ ปี ควบคู่กับการลดอัตราเพิ่มของการเจ็บป่วยด้วยโรคป้องกันได้ใน ๕ อันดับแรก คือ หัวใจ ความดันโลหิตสูง เบาหวาน มะเร็ง และหลอดเลือดสมองและนำไปสู่การเพิ่มผลิตภาพแรงงาน และลดรายจ่ายด้านสุขภาพร้อยละ ๑๐
๓. แผนงาน/โครงการด้านการพัฒนามนุษย์ของกระทรวง ทบวง กรม หน่วยงาน
ราชการ รัฐวิสาหกิจ เป็นไปตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ๕๐ และแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ ๑๐ อาทิ แผนการศึกษาแห่งชาติ กฎหมายเพื่อพัฒนาการศึกษาของชาติ
ดัชนีตัวชี้วัดการพัฒนาคุณภาพชีวิตของมนุษย์ แนวคิดการพัฒนาคุณภาพชีวิตของมนุษย์ ที่นิยมใช้ในสังคมไทย เป็นที่ยอมรับเนื่องจากมีการใช้และพัฒนาเครื่องมือคุณภาพชีวิตอย่างต่อเนื่อง มีเกณฑ์และตัวชี้วัดการพัฒนา ประกอบด้วย ดัชนีความจำเป็นขั้นพื้นฐาน ดัชนีชี้วัดครอบครัวผาสุก ดัชนีชี้วัดความอยู่ดีมีสุข ดัชนีชี้วัดความมั่นคงของมนุษย์ ดัชนีชี้วัดกลุ่มเป้าหมายของกระทรวงสาธารณสุข ดัชนีการพัฒนามนุษย์ (Human Development Index: HDI) ดัชนีชี้วัดความก้าวหน้าของคน (Human Achievement Index – HAI) ทั้งนี้ HDI และ HAI เป็นตัวชี้วัดที่กำหนดโดยองค์การสหประชาชาติ
แนวคิดการพัฒนามนุษย์ของประเทศไทยในอนาคต
๑. แนวคิดว่าด้วยการพัฒนาแบบยั่งยืน
ประชากรของประเทศนับว่าเป็นปัจจัยหลักสำหรับการพัฒนาทางสังคม เศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อม ซึ่งเห็นได้จากนโยบายการพัฒนาประเทศ โดยโครงสร้างทางเศรษฐกิจและสังคมนั้นล้วนต้องอาศัยทุนมนุษย์ ทั้งนี้ แนวคิดว่าด้วยการพัฒนาแบบยั่งยืน เป็นแนวความคิดที่ได้รับความนิยมมากในปัจจุบัน ตามที่ UNFPA ได้รวบรวมคำอธิบายเกี่ยวกับการพัฒนาแบบยั่งยืนดังนี้ “การพัฒนาแบบยั่งยืนเป็นการพัฒนาที่กระจายประโยชน์ของความก้าวหน้าทางเศรษฐกิจได้อย่างทั่วถึงตลอดจนเป็นการพัฒนาที่ปกป้องสิ่งแวดล้อมในระดับท้องถิ่นและในระดับโลกโดยรวมเพื่อชนรุ่นหลัง และเป็นการพัฒนาที่ทำให้คุณภาพชีวิตดีขึ้นอย่างแท้จริง”
๒. นโยบายของรัฐบาลด้านพัฒนาคน
นโยบายของรัฐบาลควรมีเป้าหมายของการพัฒนาคือการทำให้คนมีความสุข ซึ่งจะต้อง
ประกอบด้วย การมีสุขภาพแข็งแรง ครอบครัวที่อบอุ่น มีสภาพแวดล้อมที่ดี มีสังคมที่สันติและเอื้ออาทร จึงถือเป็นเรื่องสำคัญที่จะต้องพัฒนาคนและสังคมให้มีคุณภาพ รวมถึงอนุรักษ์ส่งเสริมทุนทางสังคมที่เข้มแข็งของประเทศไทยซึ่งเป็นรากฐานสำคัญที่จะทำให้เศรษฐกิจมีความมั่นคงและยั่งยืนได้ ทั้งนี้ รัฐบาลต้องเร่งสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ตลอดชีวิต โดยการพัฒนาให้มีความรู้และจริยธรรม และเร่งรัดการปฏิรูปการศึกษาและกระบวนการเรียนการสอนทุกรูปแบบ
๓. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑๑
กรอบแนวคิดของแผนฯ ฉบับที่ ๑๑ เป็นการดำเนินการเพื่อบรรลุถึงวิสัยทัศน์ระยะยาว โดยมีปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็นปรัชญานำทาง และคำนึงถึงบริบทการเปลี่ยนแปลงที่จะเป็นทั้งโอกาสและข้อจำกัดของการพัฒนา หลักการสำคัญ คือ พัฒนาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ยึดคนเป็นศูนย์กลางของการพัฒนา พัฒนาประเทศสู่ความสมดุลในทุกมิติ ยึดวิสัยทัศน์ปี ๗๐เป็นเป้าหมาย ซึ่งจะส่งผลให้บรรลุ การพัฒนาที่อยู่บนรากฐานของสังคมไทย อยู่บนกรอบแนวคิดของการพัฒนาบนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ประเทศมีสถาบันพระมหากษัตริย์เป็นเสาหลักของความเป็นปึกแผ่นของคนในชาติ ครอบครัวมีความสุขเป็นพื้นฐานที่สร้างคนเป็นคนดี
แผนฯ ๑๑ เร่งสร้างภูมิคุ้มกันทั้งเพื่อป้องกันปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ และเสริมรากฐานของประเทศด้านต่าง ๆ ให้เข้มแข็ง รวมทั้งสร้างโอกาสให้ประเทศสามารถเจริญก้าวหน้าต่อไป โดยให้ความสำคัญกับยุทธศาสตร์ที่ลำดับความสำคัญสูง ในมิติสังคมเน้นการเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม การลดความเหลื่อมล้ำในสังคม ภายใต้ยุทธศาสตร์การพัฒนาคนสู่สังคมแห่งการเรียนรู้ตลอดชีวิตอย่างยั่งยืน ทั้งนี้ เชื่อแน่ว่าหากประเทศไทยได้ดำเนินการตามแผนพัฒนามนุษย์ที่วางไว้ เชื่อว่าการพัฒนามนุษย์ของประเทศไทยจะต้องประสบความสำเร็จ นำไปสู่สังคมที่ดี ประชาชนมีความรู้คู่คุณธรรม ภายใต้สภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจ สังคมและธรรมชาติที่ดี เป็นไปตามวิสัยทัศน์ประเทศไทย ปี ๗๐ อย่างแน่นอน
--------------------------------
Tai
--------------------------------
การพัฒนามนุษย์ (HUMEN DEVELOPMENT) หมายถึง การส่งเสริมให้คนมีทางเลือกในชีวิตมากขึ้น สามารถใช้ชีวิตอย่างเต็มศักยภาพ มีสุขภาพดีและมีความมั่นคงในชีวิต รวมทั้งมีเสรีภาพและศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ ทั้งนี้ย่อมจำเป็นต้องอาศัยสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยให้คนสามารถพัฒนาศักยภาพของตนเองอย่างเต็มที่ และสามารถเข้าถึงเครื่องมือสำคัญการเพิ่มสมรรถนะของตนเองได้ ทั้งนี้ แนวคิดการพัฒนาคุณภาพชีวิตของมนุษย์ สามารถจำแนกได้เป็น ๓ ระดับ ได้แก่ การพัฒนาระดับชาติ การพัฒนาระดับองค์กร และการพัฒนาระดับบุคคล
การพัฒนามนุษย์ในประเทศไทย
อาจกล่าวได้ว่า ประเทศไทยใช้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติเป็นกรอบการพัฒนา
เศรษฐกิจและสังคมของประเทศมาตั้งแต่ปี ๒๕๐๔ แต่ละแผนฯ มีระยะเวลาประมาณ ๕ ปี ปัจจุบันอยู่ในฉบับที่ ๑๐ (๕๐ – ๕๔) โดยจุดเปลี่ยนที่ก่อให้เกิดแนวคิดการพัฒนาคน “คนเป็นศูนย์กลางการพัฒนา” เกิดจาก ผลการพัฒนาประเทศในช่วงแผนฯ ๑ – ๗ ที่ถึงแม้จะมีความเจริญเติบโตด้านเศรษฐกิจและโครงสร้างพื้นฐานสาธารณูปโภค แต่กลับพบว่าเกิดปัญหาด้านต่าง ๆ มากมาย อาทิ ความเจริญเติบโตกระจุกตัวอยู่ในเมืองไม่กระจายสู่ชนบท รายได้ต่อหัวของประชากรระหว่างคนรวยกับคนจน คนในเมืองกับชนบทต่างกันมาก เกิดการละทิ้งภูมิลำเนาไปรับจ้างในเมือง การบริหารราชการเป็นแบบรวมศูนย์อำนาจบริหารอยู่ในส่วนกลางไม่มีการกระจายอำนาจ ทรัพยากรธรรมชาติถูกทำลาย สภาพแวดล้อมเป็นพิษ เกิดการเสื่อมสลายทางวัฒนธรรม จึงอาจสรุปได้ว่า “เศรษฐกิจก้าว หน้าสังคม ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมมีปัญหา การพัฒนาไม่ยั่งยืน” ทำให้ต้องปรับเปลี่ยนแนวคิดและกระบวนการวางแผนในช่วงแผนฯ ๘ จากการมุ่งพัฒนาเศรษฐกิจ มาเป็นการเน้นให้ผลการพัฒนาเป็นประโยชน์ต่อตัวคน หรือ “คนเป็นศูนย์กลางของการพัฒนา” พร้อมทั้งเปลี่ยนวิธีการวางแผนจากต่างคนต่างทำเป็นการร่วมมือร่วมใจกัน เปิดโอกาสให้ประชาชนทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการวางแผนพัฒนาประเทศ พร้อมทั้งยึดพระราชดำรัส “เศรษฐกิจพอเพียง” เป็นแนวทางการพัฒนาต่อเนื่องมาถึงแผนฯ ๙ และแผนฯ ๑๐
การพัฒนามนุษย์ในประเทศไทยในปัจจุบัน
๑. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ๒๕๕๐
ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ๒๕๕๐ มีหลายมาตรที่บัญญัติเกี่ยวกับการพัฒนามนุษย์ อาทิ
มาตรา ๔๙ บุคคลย่อมมีสิทธิเสมอกันในการรับการศึกษาไม่น้อยกว่าสิบสองปีที่รัฐจะต้องจัดให้อย่างทั่วถึงและมีคุณภาพ โดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย มาตรา ๕๑ บุคคลย่อมมีสิทธิเสมอกันในการรับบริการทางสาธารณสุขที่เหมาะสมและได้มาตรฐาน และผู้ยากไร้ มีสิทธิได้รับการรักษาพยาบาลจากสถานบริการสาธารณสุขของรัฐโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย มาตรา ๘๐ รัฐต้องดำเนินการตามแนวนโยบายด้านสังคม การสาธารณสุข การศึกษา และวัฒนธรรม (สนับสนุนการอบรมเลี้ยงดูและให้การศึกษาปฐมวัย /ส่งเสริม สนับสนุน และพัฒนาระบบสุขภาพที่เน้นการสร้างเสริมสุขภาพอันนำไปสู่สุขภาวะที่ยั่งยืนของประชาชน รวมทั้งจัดและส่งเสริมให้ประชาชนได้รับบริการสาธารณสุขที่มีมาตรฐานอย่างทั่วถึงและมีประสิทธิภาพ /พัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการจัดการศึกษาในทุกระดับและทุกรูปแบบให้สอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคม จัดให้มีแผนการศึกษาแห่งชาติ กฎหมายเพื่อพัฒนาการศึกษาของชาติ) มาตรา ๘๓ รัฐต้องส่งเสริมและสนับสนุนให้มีการดำเนินการตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มาตรา ๘๗ รัฐต้องดำเนินการตามแนวนโยบายด้านการมีส่วนร่วมของประชาชน
๒. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑๐ (๒๕๕๐-๒๕๕๔)
ในระยะของแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ ๑๐ (พ.ศ.๒๕๕๐-๒๕๕๔) ประเทศไทยยังคงต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญในหลายบริบท ทั้งที่เป็นโอกาสและข้อจำกัดต่อการพัฒนาประเทศ จึงต้องมีการเตรียมความพร้อมของคนและระบบให้มีภูมิคุ้มกัน พร้อมรับการเปลี่ยนแปลงและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น โดยยังคงอัญเชิญ “ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” มาเป็นแนวปฏิบัติในการพัฒนาแบบบูรณาการเป็นองค์รวมที่มี “คนเป็นศูนย์กลางการพัฒนา” และให้ความสำคัญต่อการรวมพลังสังคมจากทุกภาคส่วนให้มีส่วนร่วมดำเนินการในทุกขั้นตอนของแผนฯ โดยมีเป้าหมายการพัฒนาคุณภาพคน ดังนี้ ให้คนไทยทุกคนได้รับการพัฒนาทั้งทางร่างกาย จิตใจ ความรู้ ความสามารถ ทักษะการประกอบอาชีพ และมีความมั่นคงในการดำรงชีวิตครอบคลุมทุกกลุ่มเป้าหมายเพื่อเสริมสร้างศักยภาพให้กับตนเองที่จะนำไปสู่ความเข้มแข็งของครอบครัว ชุมชน และสังคมไทย โดยเพิ่มจำนวนปีการศึกษาเฉลี่ยของคนไทยเป็น ๑๐ ปี พัฒนากำลังแรงงานระดับกลางที่มีคุณภาพเพิ่มเป็นร้อยละ ๖๐ ของกำลังแรงงานทั้งหมด โดยรายได้เฉลี่ยของแรงงานเพิ่มขึ้นร้อยละ ๔.๕ และเพิ่มสัดส่วนนักวิจัยเป็น ๑๐ คน ต่อประชากร ๑๐,๐๐๐ คน พร้อมทั้งกำหนดให้อายุคาดเฉลี่ยของคนไทยสูงขึ้นเป็น ๘๐ ปี ควบคู่กับการลดอัตราเพิ่มของการเจ็บป่วยด้วยโรคป้องกันได้ใน ๕ อันดับแรก คือ หัวใจ ความดันโลหิตสูง เบาหวาน มะเร็ง และหลอดเลือดสมองและนำไปสู่การเพิ่มผลิตภาพแรงงาน และลดรายจ่ายด้านสุขภาพร้อยละ ๑๐
๓. แผนงาน/โครงการด้านการพัฒนามนุษย์ของกระทรวง ทบวง กรม หน่วยงาน
ราชการ รัฐวิสาหกิจ เป็นไปตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ๕๐ และแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ ๑๐ อาทิ แผนการศึกษาแห่งชาติ กฎหมายเพื่อพัฒนาการศึกษาของชาติ
ดัชนีตัวชี้วัดการพัฒนาคุณภาพชีวิตของมนุษย์ แนวคิดการพัฒนาคุณภาพชีวิตของมนุษย์ ที่นิยมใช้ในสังคมไทย เป็นที่ยอมรับเนื่องจากมีการใช้และพัฒนาเครื่องมือคุณภาพชีวิตอย่างต่อเนื่อง มีเกณฑ์และตัวชี้วัดการพัฒนา ประกอบด้วย ดัชนีความจำเป็นขั้นพื้นฐาน ดัชนีชี้วัดครอบครัวผาสุก ดัชนีชี้วัดความอยู่ดีมีสุข ดัชนีชี้วัดความมั่นคงของมนุษย์ ดัชนีชี้วัดกลุ่มเป้าหมายของกระทรวงสาธารณสุข ดัชนีการพัฒนามนุษย์ (Human Development Index: HDI) ดัชนีชี้วัดความก้าวหน้าของคน (Human Achievement Index – HAI) ทั้งนี้ HDI และ HAI เป็นตัวชี้วัดที่กำหนดโดยองค์การสหประชาชาติ
แนวคิดการพัฒนามนุษย์ของประเทศไทยในอนาคต
๑. แนวคิดว่าด้วยการพัฒนาแบบยั่งยืน
ประชากรของประเทศนับว่าเป็นปัจจัยหลักสำหรับการพัฒนาทางสังคม เศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อม ซึ่งเห็นได้จากนโยบายการพัฒนาประเทศ โดยโครงสร้างทางเศรษฐกิจและสังคมนั้นล้วนต้องอาศัยทุนมนุษย์ ทั้งนี้ แนวคิดว่าด้วยการพัฒนาแบบยั่งยืน เป็นแนวความคิดที่ได้รับความนิยมมากในปัจจุบัน ตามที่ UNFPA ได้รวบรวมคำอธิบายเกี่ยวกับการพัฒนาแบบยั่งยืนดังนี้ “การพัฒนาแบบยั่งยืนเป็นการพัฒนาที่กระจายประโยชน์ของความก้าวหน้าทางเศรษฐกิจได้อย่างทั่วถึงตลอดจนเป็นการพัฒนาที่ปกป้องสิ่งแวดล้อมในระดับท้องถิ่นและในระดับโลกโดยรวมเพื่อชนรุ่นหลัง และเป็นการพัฒนาที่ทำให้คุณภาพชีวิตดีขึ้นอย่างแท้จริง”
๒. นโยบายของรัฐบาลด้านพัฒนาคน
นโยบายของรัฐบาลควรมีเป้าหมายของการพัฒนาคือการทำให้คนมีความสุข ซึ่งจะต้อง
ประกอบด้วย การมีสุขภาพแข็งแรง ครอบครัวที่อบอุ่น มีสภาพแวดล้อมที่ดี มีสังคมที่สันติและเอื้ออาทร จึงถือเป็นเรื่องสำคัญที่จะต้องพัฒนาคนและสังคมให้มีคุณภาพ รวมถึงอนุรักษ์ส่งเสริมทุนทางสังคมที่เข้มแข็งของประเทศไทยซึ่งเป็นรากฐานสำคัญที่จะทำให้เศรษฐกิจมีความมั่นคงและยั่งยืนได้ ทั้งนี้ รัฐบาลต้องเร่งสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ตลอดชีวิต โดยการพัฒนาให้มีความรู้และจริยธรรม และเร่งรัดการปฏิรูปการศึกษาและกระบวนการเรียนการสอนทุกรูปแบบ
๓. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑๑
กรอบแนวคิดของแผนฯ ฉบับที่ ๑๑ เป็นการดำเนินการเพื่อบรรลุถึงวิสัยทัศน์ระยะยาว โดยมีปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็นปรัชญานำทาง และคำนึงถึงบริบทการเปลี่ยนแปลงที่จะเป็นทั้งโอกาสและข้อจำกัดของการพัฒนา หลักการสำคัญ คือ พัฒนาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ยึดคนเป็นศูนย์กลางของการพัฒนา พัฒนาประเทศสู่ความสมดุลในทุกมิติ ยึดวิสัยทัศน์ปี ๗๐เป็นเป้าหมาย ซึ่งจะส่งผลให้บรรลุ การพัฒนาที่อยู่บนรากฐานของสังคมไทย อยู่บนกรอบแนวคิดของการพัฒนาบนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ประเทศมีสถาบันพระมหากษัตริย์เป็นเสาหลักของความเป็นปึกแผ่นของคนในชาติ ครอบครัวมีความสุขเป็นพื้นฐานที่สร้างคนเป็นคนดี
แผนฯ ๑๑ เร่งสร้างภูมิคุ้มกันทั้งเพื่อป้องกันปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ และเสริมรากฐานของประเทศด้านต่าง ๆ ให้เข้มแข็ง รวมทั้งสร้างโอกาสให้ประเทศสามารถเจริญก้าวหน้าต่อไป โดยให้ความสำคัญกับยุทธศาสตร์ที่ลำดับความสำคัญสูง ในมิติสังคมเน้นการเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม การลดความเหลื่อมล้ำในสังคม ภายใต้ยุทธศาสตร์การพัฒนาคนสู่สังคมแห่งการเรียนรู้ตลอดชีวิตอย่างยั่งยืน ทั้งนี้ เชื่อแน่ว่าหากประเทศไทยได้ดำเนินการตามแผนพัฒนามนุษย์ที่วางไว้ เชื่อว่าการพัฒนามนุษย์ของประเทศไทยจะต้องประสบความสำเร็จ นำไปสู่สังคมที่ดี ประชาชนมีความรู้คู่คุณธรรม ภายใต้สภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจ สังคมและธรรมชาติที่ดี เป็นไปตามวิสัยทัศน์ประเทศไทย ปี ๗๐ อย่างแน่นอน
--------------------------------
Tai
สมัครสมาชิก:
บทความ (Atom)